Op zoek naar de onderwatercultuur

Waar ik zelf graag een-op-een werk, is teamcoach Thea Beentjes juist gefascineerd door de dynamiek en mechanismes binnen groepen. Soms ligt ons werk in elkaars verlengde en betrekken we elkaar bij de opdrachten waarmee we bezig zijn. Reden voor mij om haar bij je te introduceren.

Q: Bij welke soorten problematiek word jij ingeschakeld?

A: Meestal word ik benaderd als een team niet goed meer functioneert door onderlinge spanningen, wanneer er niet meer wordt gepraat of wanneer iedereen zijn eigen ding doet.

Q: Wat is de belangrijkste oorzaak van dit disfunctioneren?

A: Vaak heeft het te maken met wat ik een onderwatercultuur noem: patronen in de samenwerking die je niet ziet en die onuitgesproken zijn. Daarbij moet je denken aan rivaliteit, onderlinge concurrentie en gebrek aan vertrouwen. Maar ook aan ongeschreven regels, zoals ‘we moeten aardig zijn voor elkaar’. Die regel impliceert niet dat je geen kritiek op elkaar mag hebben, maar zo wordt hij meestal wel uitgelegd, met alle gevolgen van dien. Ik vind het altijd weer boeiend om die onderwatercultuur juist boven water en bespreekbaar te krijgen.

Q: Welke andere veelvoorkomende oorzaken kom je tegen?

zwart schaap binnen een team: iemand die anders is dan de rest en daardoor niet lijkt te functioneren

A: Regelmatig is er een soort zwart schaap binnen een team: iemand die anders is dan de rest en daardoor niet lijkt te functioneren. Ontslag lijkt dan een voor de hand liggende oplossing. Feit is echter dat niemand een zwart schaap in zijn eentje wordt, maar dat dat gebeurt in de interactie binnen het team. Dus wanneer de medewerker in kwestie zou verdwijnen en er verder niets gebeurt, kun je erop wachten dat er een nieuw zwart schaap ontstaat. Het werkelijke probleem is namelijk dat de andere teamleden moeilijk kunnen omgaan met onderlinge verschillen. Het is mooi om hier met een groep aan te werken.

Q: Tegenwoordig zetten veel organisaties in op zelfsturende teams, dat is een hot item. Wat is in jouw ervaring als teamcoach het belangrijkste obstakel dat ze daarbij tegenkomen?

A: Inderdaad zijn veel bedrijven momenteel bezig om verantwoordelijkheden lager in de organisatie neer te leggen. Ik ben daar een groot voorstander van. Vaak verbaast het leidinggevenden dat werknemers die verantwoordelijkheid niet oppakken. Maar als je daarin nooit bent uitgedaagd en altijd werd afgerekend op fouten, dan kijk je wel mooi uit om je nek uit te steken. Het is best mogelijk om die cultuur te veranderen en daar kan ik als teamcoach zeker een rol in spelen. Maar het is een proces dat tijd nodig heeft. Veel tijd, meer dan leidinggevenden lief is.

Q: Waar komt jouw belangstelling voor het werken met teams vandaan?

A: Ooit heb ik zelf ervaren hoe bevrijdend het kan zijn om een team te hebben waarbinnen je je veilig genoeg voelt om zaken uit te spreken. Van huis uit was ik dat niet gewend, dat was echt een ervaring die ik iedereen gun die in een groep werkt. De zaken die het functioneren van een team negatief beïnvloeden zijn meestal complex. Ik vind het altijd weer een uitdaging om onderliggende structuren en patronen te ontdekken en een team vervolgens de tools aan te reiken om de dingen anders te kunnen doen.

Naar overige artikelen uit deze nieuwsbrief...